Vücudumuzu dış etkenlere karşı koruyan deri, bakteri ve virüslerle sürekli temas etmek zorunda kalır. Bu esnada deri üzerine yerleşebilen küçük mikroorganizmalar ise çeşitli cilt problemlerine neden olur. Deride kaşıntı, döküntü ve kabarcıklara neden olan uyuz da bu problemlerden biridir. Kişiyi fiziksel ve psikolojik olarak oldukça zorlayan bu durumdan kurtulmak isteyenler “Uyuz nasıl geçer?” sorusuna cevap arar. Gelin, uyuz hastalığına dair tüm merak edilenleri birlikte inceleyelim.
İçindekiler Tablosu
1. Uyuzun İlk Belirtileri Nelerdir?
Uyuz çoğu hastalıkta olduğu gibi vücuda girdiği ilk anda anlaşılmaz. Peki, uyuz nasıl anlaşılır? Vücuda giren dişi akarların yumurtalarını bırakması ve üremesiyle birlikte enfekte olan kişide uyuz belirtileri, mikrop vücuda girdikten ortalama 2-3 hafta içinde görülmeye başlar. Eğer kişi bu hastalığı daha önce geçirmiş ise semptomlar 3-4 gün gibi daha kısa bir sürede ortaya çıkar.
Uyuzun vücutta ortaya çıkardığı ilk belirtiler genelde gözle görülür belirtilerdir ve şöyle sıralanır:
- Ciltte döküntü ve kızarıklık,
- Uzun süren ve geceleri daha da şiddetlenen kaşıntı hissi,
- Hastalığın bulaştığı yerlerde ağrı, acı ve hassasiyet hissi,
- Deri üzerinde kabuklanma, kabarcık veya yara oluşumu,
- Akarların yuva yapmak için açtığı tüneller sonrası deride görülen çizgiler,
- Parmak araları, bilek, dirsekler, kalça ve omuz gibi ince derili cilt dokuları üzerinde oluşan lezyonlar.
Hastanın yaşı, cinsiyeti, bağışıklık durumu, hastalığı önceden geçirip geçirmediği, genel hijyen durumu ve uyuzun türüne göre yukarıda sıralanan belirtiler farklılık gösterebilir.
2. Uyuz Hastalığı Neden Olur?
Uyuz hastalığının neden olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Bununla birlikte bulaşma oranı yüksek bir hastalık olarak bilinir. Sarcoptes scabiei hominis adı verilen, boyutu 0.3 ve 0.5 mm arasında değişen dişi böceklerin derinin üst kısmında açtığı tünellere bıraktığı yumurtalar nedeniyle kişi enfekte olur.
3. Uyuz Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Uyuz bakterisinin pek çok farklı bulaşma yolu vardır. İlk olarak, doğrudan temas yoluyla hastalık kişiden kişiye geçer. Ancak dişi akarların hareket yeteneği oldukça kısıtlı olduğundan hastalığın yayılabilmesi için uzun süreli temas gerekir. Özellikle aile içi temas, birlikte uyumak ve cinsel temas gibi yoğun etkileşimler bulaşma riskini oldukça artırır.
Sarcoptes scabiei hominis bakterisi vücut dışında 36 saate kadar canlı kalabildiğinden aşağıdaki durumlarda da hastalık bulaşabilir:
- Uzun süre oturulan ve temasın olduğu mobilyalar,
- Ortak kullanılan nevresim ve havlular,
- Toplu taşımalardaki tutunma yerleri ve ortak paylaşılan alanlardaki zeminler.
Tüm bunlar uyuza yakalanmaya neden olduğu gibi hastalığın tedavisini de güçleştirir.
4. Uyuz Nasıl Anlaşılır?
Öncelikle her kaşıntının uyuz olmadığını söylemek gerekir ancak yine de kaşıntı şikayeti olanların uyuz olup olmadığını öğrenmek için doktora gitmesi önerilir. Hastanın muayene için doktora gittiğinde sıraladığı şikayetler ve doktorun en başta çıplak gözle yapacağı muayenede uyuz tanısı konulabilir.
Öte yandan bakterilerin çıplak gözle görülmesi mümkün olmadığı için doktorun yapacağı detaylı muayenede hastanın cilt dokusuna bakılır. Mikroskop altında akarların varlığı incelenir ve sonrasında hastalığın teşhisi konur. Daha ağır vakalarda doktor hastadan cilt dokusu örneği alır ve bunu laboratuvara gönderir.
Fazla kaşıntı ve rahatsız edici durumlardan kurtulmak istiyorsanız, sizler için önerebileceğimiz
Fazla kaşıntı ve rahatsız edici durumlardan kurtulmak istiyorsanız, sizler için önerebileceğimiz Hay Derma Rahatlatıcı Krem ile şikayetlerinizden arınabilirsiniz.
5. Uyuz Hastalığı Nasıl Geçer?
Uyuz akarı; çabuk bulaşan, hızla yayılan ve tedavisi ciddi bir emek ve sabır gerektiren bir rahatsızlık. Hastalık sırasında doktorun önerdiği ilaçlar ve tedavi yöntemleri kadar uygulanması gereken hijyen ve temizlik adımları da kritik önem taşır. Tedavi süreci tamamlandıktan sonra ölen bakteri ve böcek artıkları kaşıntıyı 2-4 hafta daha devam ettirebilir. Bu süreçte doktor önerileri ve uygulanması gereken yöntemler dikkate alınmalıdır. “Uyuz hastalığı nasıl geçer?” sorusuna cevap veren medikal, doğal ve destekleyici yöntemler aşağıda verilmiştir.
6. Antihistaminik İlaç Kullanma
Antihistaminik yani kaşıntı önleyici ilaç kullanımı, son yıllarda uygulanmaya başlayan tedavi yöntemlerinden birisi. Ağız yoluyla alınan ilaçlar uyuz akarının sinir hücrelerini felç ederek öldürür ve kaşıntı hissini azaltır. Kişinin kilosuna ve hastalığın şiddetine göre günde kaç tablet ilaç alınacağı doktor tarafından reçete edilir. Tedaviden yaklaşık 4 hafta sonra herhangi bir düzelme olmazsa ikinci bir ilaç tedavisi başlar. Hap tedavisi böbrek hastaları ve 15 kg altı çocuklar için önerilmez.
7. Krem ve Losyon Kullanma
Topikal ilaçlar olarak adlandırılan krem ve losyonlar, uyuzun tedavisinde en çok kullanılan yöntemlerin başında gelir. Cildin büyük bir kısmına yayılan hastalığı deriye doğrudan sürülen losyon ve kremlerle tedavi edebilirsiniz. Bakterileri ve yumurtaları öldüren etken ilaçlar, boyundan aşağı olacak şekilde tüm vücuda sürülür ve 8 saat bekletilir. Losyon ve kremler genelde akşam yatmadan önce uygulanır ve ertesi sabah duş alarak kalıntıları vücuttan uzaklaştırılır.
“Ben vücuduma kimyasal içerikli bir ilaç sürmek istemiyorum.” diyenler ise Sante Plus Sante Care uyuz losyonunu kullanabilirler. Tamamen bitkisel içerikli olan ürün, cilt bariyerini güçlendiren yoğun onarıcı özelliklere sahiptir. Lavanta kokusuyla ciltte hoş bir koku bırakan losyonu akşam yatmadan önce doğrudan temiz ve kuru cilde uygulayabilirsiniz.
8. Bitkisel Tedavi
Uyuzun tedavisi için bitkisel içeriklerden de yararlanılabilir. Bu içerikler başta uçucu yağlar olmak üzere baharatlar ve asidik sıvılar olabilir.
- Çay ağacı yağı: Antiseptik etkisiyle akarları öldürerek kaşıntıyı azaltır. Zeytinyağı gibi taşıyıcı bir yağla karıştırılarak doğrudan cilde uygulanır. 1 çay kaşığı zeytinyağı ve 2-3 damla çay ağacı yağı karıştırılarak temiz ve kuru cilde sürülür.
- Sirke: Antimikrobiyal özellikleri olan elma sirkesi parazitlerin öldürülmesinde etkili olabilir. Bir pamuğa bir miktar elma sirkesi döküldükten sonra kaşınan bölgeye sürülür. Sirke ciltte tahrişe yol açabileceğinden kullanmadan önce dermatologa danışmanız gerekebilir.
- Zerdeçal: Zerdeçalın antiparaziter olması sebebiyle zerdeçal tozu kaşınan bölgeye sürüldükten sonra 30 dakika bekletilir ve ardından soğuk su ile yıkanır.
- Doğal sabunlar: Kükürtlü sabun başta olmak üzere tespih ağacı kabuğunun özünden yapılan sabun, uyuz tedavisinde etkili olur.
Doğal tedavi yöntemleri hafif derecede olan uyuzu geçirmede etkili olabilir. Ancak yine de bir uzman doktora göründükten sonra bu tedavi yöntemleri destekleyici unsur olarak uygulanmalı ve asıl tedavi yerine geçmemelidir.
9. Kişisel Hijyen ve Temizlik
Tedavi sürecinde kullanılan ilaçlar kadar kişisel hijyen ve genel temizlik kuralları da önemlidir. Uyuz bakterisi ile enfekte olan kişi, diğer aile bireyleriyle teması kesmeli; düzenli olarak nevresim-yastık yüzlerini değiştirmeli, bulunduğu odayı sık sık havalandırmalı, temas ettiği yüzeyler süpürdükten sonra silinmelidir.
Uyuza yakalanan kişilerin kıyafetleri yüksek sıcaklıkta yıkanmalı ve kuruduktan sonra ütülenmelidir. Hastanın temas ettiği ancak yıkanamayacak durumda olan eşyalar ise kapalı bir poşetin içinde 4 gün bekletilmelidir.